ΟΤΑΝ Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΥΡΟΥ ΔΑΝΙΗΛ ΕΛΥΣΕ ΤΗΝ ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΛΟΓΩ ΧΟΛΕΡΑΣ

του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

 

 

Και η συζήτηση δεν έχει τέλος με την στάση της Εκκλησίας απέναντι στην πανδημία του κορωνοϊού. 

 

Δυστυχώς κάποιοι ιεράρχες και ιερείς θεωρούν τον εκκλησιασμό «ομολογία πίστεως», σ’ αυτούς τους λίαν δίσεκτους καιρούς, αγνοώντας τόσο την ανάγκη του παρόντος όσο και την διδαχή του παρελθόντος. 

 

Στο περιοδικό Μνήμων 14 (1992, σ. 49-69) δημοσιεύεται ένα κατατοπιστικό άρθρο του Χρήστου Λούκου, με θέμα «Επιδημία και κοινωνία. Η χολέρα στην Ερμούπολη της Σύρου (1854)». 

 

Το άρθρο εξετάζει τα προβλήματα που έθεσε στην κοινωνία της Ερμούπολης, το 1854, η χολέρα, μια ασθένεια που δεν βιώνεται ατομικά, αλλά λόγω του επικίνδυνου επιδημικού της χαρακτήρα, απειλεί και κινητοποιεί το σύνολο των κατοίκων της πόλης. 

 

Στο άρθρο αυτό αποτυπώνεται και η στάση της τοπικής Εκκλησίας. Σημειώνονται, λοιπόν, τα εξής ενδιαφέροντα:

ΑΓΙΟΚΑΤΑΤΑΧΘΗΚAN ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ

Γέρων Δανιήλ Κατουνακιώτης

Η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποία συνεδριάζει σήμερα (Δευτέρα 9 Μαρτίου 2020) στο Φανάρι, υπό την προεδρία του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου, αποφάσισε την Αγιοκατάταξη τριών σύγχρονων αγιορείτικων μορφών: 
του Γέροντα Δανιήλ Κατουνακιώτη, του Γέροντα Εφραίμ Κατουνακιώτη και του Γέροντα Ιωσήφ του Ησυχαστού, όπως είχε προαναγγελθεί δια στόματος του  Οικουμενικού Πατριάρχου στις 20 Οκτωβρίου 2019, κατά την διάρκεια της επίσημης επίσκεψης του Παναγιωτάτου στο Άγιον Όρος.

Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης

Γέρων Ιωσήφ ο ησυχαστής

 Πηγή:ΦΩΣ ΦΑΝΑΡΙΟΥ

¨Ορμύλια¨…στα Μικρά και μεγάλα χωριά του τόπου μας…ένα ταξίδι στην ομορφιά της δικής μας Χαλκιδικής…

 

με τον Φακό της Ζωής Γανίτη...στην «Σερμύλη...Ερμύλη...και Ορμύλια» στον αρχαιότερο οικισμό της Χαλκιδικής...τον τόπο των νερών…των μύθων, της παράδοσης και της ιστορίας...

πηγή:Χαλκιδική Πολιτική 

Η Ορμύλια βρίσκεται στην είσοδο της Χερσονήσου της Σιθωνίας και σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από την ακτή του Τορωναίου κόλπου, στο βάθος της κοιλάδας που αποτελεί το νότιο τμήμα της λεκάνης απορροής του ποταμού Χαβρία.

Η απόσταση της από τη Θεσσαλονίκη είναι 87 χλμ και από τον Πολύγυρο 27 χλμ.

Είναι ο αρχαιότερος οικισμός της Χαλκιδικής με ονόματα ΣΕΡΜΥΛΗ το κλασσικό, ΕΡΜΥΛΗ – ΕΡΜΥΛΙΑ τα μεσαιωνικά, ΟΡΜΥΛΙΑ το σύγχρονο.

Η περιοχή κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια. Η αρχαία Σερμύλη (ή Σερμυλία) βρισκόταν τρία περίπου χιλιόμετρα νότια από τη σημερινή Ορμύλια και συγκεκριμένα στο ύψωμα που λέγεται «Πλατιά Τούμπα», στην περιοχή βρισκόταν και η αρχαία Καλλίπολη (σήμερα αρχαιολογικός χώρος). Τα τελευταία χρόνια ανακαλύφθηκε στην περιοχή νόμισμα, το οποίο χρονολογείται από το 500 π.Χ. περίπου.

Τόπος μεγάλης φυσικής ομορφιάς με απέραντους ελαιώνες. Το ήπιο μεσογειακό της κλίμα, η μεγάλη σε διάρκεια ηλιοφάνεια καθώς και η παρουσία του ποταμού Χαβρία κάνουν την Ορμύλια μια από τις πιο εύφορες περιοχές της Ελλάδας για αυτό και αναπτύσσονται κάθε είδους γεωργικές δραστηριότητες και καλλιέργειες με κυρίαρχη σήμερα την καλλιέργεια της ελιάς.

Η Ορμύλια διατηρεί σε μεγάλο τμήμα της τα χαρακτηριστικά των παλιών οικισμών της Χαλκιδικής με την πυκνή δόμηση, τα παραδοσιακά σπίτια και τα γραφικά στενά δρομάκια.

Ο επισκέπτης μπορεί να χαθεί στα γραφικά σοκάκια και τις γειτονιές του οικισμού και εκεί να ανακαλύψει την μεγάλη εκκλησιά του Αι- Γιώργη του 1818 με πλούσια κειμήλια και εικόνες, να θαυμάσει το Δημαρχείο του 1909 να ξεναγηθεί στους αρχαιολογικούς χώρους της Αρχαίας Σερμύλης και της αρχαίας Καλλίπολης , να δει τον ανεμόμυλο που βρίσκεται στο λοφίσκο δίπλα στην κεντρική οδική αρτηρία και τους νερόμυλους που διασώζονται ακόμα σε καλή κατάσταση.

Επίσης τα γραφικά εξωκλήσια του Αγ. Γεωργίου στον ομώνυμο λόφο, από όπου μπορεί κανείς να απολαύσει την πανοραμική θέα της Ορμύλιας, των Αγίων Αποστόλων, στο χώρο του οποίου γίνεται το ετήσιο μεγάλο πανηγύρι την 29η Ιουνίου, της Αγίας Τριάδας, του Αγίου Δημήτριου, όλα κτίσματα του 19ου αιώνα.

Η «Σερμύλη…Ερμύλη…και Ορμύλια»  στον χωροχρόνο της Ιστορίας…

Η λεκάνη του Χαβρία. με το γόνιμο έδαφος, το ήπιο μικροκλίμα, τα άφθονα νερά – παράγοντες που ευνοούν την καλλιέργεια της γης – τα μικρού ύψους, με χαμηλή δασοκάλυψη και εύκολα προσπελάσιμα βουνά – που «ευνοούν την ανάπτυξη εντατικής κτηνοτροφίας – τα μεγάλα δάση, στις ψηλότερες περιοχές – που μπορούν να δώσουν μεγάλες ποσότητες ξυλείας – το πλούσιο σε μεταλλεύματα υπέδαφος, την επαφή της με τη θάλασσα – που διευκολύνει αλιευτικές δραστηριότητες, μεταφορές και επικοινωνία – την ομορφιά του φυσικού τοπίου «… είναι η ωραιότερη εξ όσων είδον δια τε την ποικιλίαν και την γονιμότητα …» λέει ο Μιχ. Χρυσοχός , («Σερμύλη, 105»), είναι πραγματικά από τους ευλογημένους εκείνους τόπους, που ο άνθρωπος δένεται με τη φύση σ’ ένα σύμπλεγμα ισορροπίας μαζί της.

Για όλους αυτούς τους λόγους, η οργανωμένη εγκατάσταση του ανθρώπου στην περιοχή, είναι πανάρχαια και χάνεται στα βάθη της προϊστορίας.

Από την αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή εντοπίστηκαν «…ίχνη πανάρχαιας ανθρώπινης εγκατάστασης από το 4.000 π.Χ.» κι επισημάνθηκαν, μόνο στο νότιο τμήμα της λεκάνης του Χαβρία, τέσσερις  θέσεις προϊστορικών οικισμών του Προφήτης Ηλίας, 4.000 π.Χ, του Άι-Γιώργη 2η π X. χιλιετία, της Πλατιάς Τούμπας τέλος 2ης π.Χ. χιλιετίας και το  Καστρί Βατοπεδίου. 1.000 π.Χ  θέσεις που σήμερα, είναι επίσημα κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι .

Η Δύση και ο ελληνικός δρόμος

του Γιώργου Κοντογιώργη

Η Πολιτεία που επικράτησε στην Ευρώπη, αρχικά ως απολυταρχία/κρατική δεσποτεία και στη συνέχεια με το προσωνύμιο του κράτους-έθνους, ταξινομείται από το νεοτερικό άνθρωπο στις δημοκρατίες. Η κοσμοσυστημική γνωσιολογία την ορίζει ως μια εκλόγιμη μοναρχία με ισχυρή ολιγαρχική θεμελίωση. Επικράτησε στη Δύση ως φυσική συνέπεια της μετεξέλιξης των κοινωνιών της από τη φεουδαρχία στον πρώιμο ανθρωποκεντρισμό.

Κατά τούτο, η Πολιτεία αυτή υπήρξε πλήρως συναρμοσμένη με την εξελικτική σημειολογία των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Αποτέλεσε, γι’ αυτές μια αδιαμφισβήτητη πρόοδο στο μέτρο που, είτε ως φιλελευθερισμός είτε ως σοσιαλισμός, έσυρε τις κοινωνίες στην απελευθέρωση. Στις χώρες της μετάβασης, η Πολιτεία αυτή εξακολουθεί να είναι εναρμονισμένη με το διατακτικό της ολιγαρχικής τάξης και να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις μεταλλάξεις της. Είναι επομένως ολιγαρχική στις πολιτικές της. Διαθέτει, ωστόσο, ακόμη ένα κανονιστικό περιβάλλον που επιτρέπει στην κοινωνία να διαλέγεται μαζί της, με πρόσημο την κοινωνική συνοχή.

Τι συνέβη λοιπόν και η Πολιτεία αυτή, στο πλαίσιο του νεοελληνικού κράτους, εκφυλίσθηκε από την πρώτη στιγμή, από την εγκατάσταση συγκεκριμένα της βαυαρικής δυναστείας, σε μια πελατειακά διαρθρωμένη ολιγαρχική κομματοκρατία; Πρωταρχικά, απουσίαζε από την ελληνική κοινωνία η θεμέλια προϋπόθεση που τη γέννησε στις χώρες της Εσπερίας.

Έχει νόημα σήμερα ο πατριωτισμός των Ελλήνων;

του Γιώργου Καραμπελιά

Έχει οποιοδήποτε νόημα ο πατριωτισμός στην εποχή μας; Ή μήπως αποτελεί κάτι ιστορικά ξεπερασμένο, μια απλή «ιδεολογία» δεμένη με το παρελθόν, ιδιαίτερα σε μία εποχή όπου η ιστορία έχει καταστεί κυριολεκτικά παγκόσμια; Πολλές φορές, όσοι ιδιαίτερα προερχόμαστε από την αριστερά και έχουμε αναφορές σε μια ιδεολογία οικουμενικών και πλανητικών διαστάσεων, έχουμε αναρωτηθεί μήπως έχουμε πάρει λάθος δρόμο. Μήπως τελικώς έχουν δίκιο οι εθνομηδενιστές που διακηρύσσουν την ιστορική υπέρβαση της εποχής των εθνών και την μετάβαση σε μια εποχή υπερεθνικών ή μάλλον μεταεθνικών ενοτήτων;

Είναι προφανές, βέβαια, πως βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεγάλη ιστορική καμπή, πλανητικών διαστάσεων, που δεν αφορά μόνο τους Έλληνες και τον ελληνισμό αλλά το ίδιο το ανθρώπινο είδος, που βρίσκεται στο σταυροδρόμι ακόμα και της αυθυπέρβασής του μέσα από την παραγωγή ενός νέου είδους, του αποκαλούμενου μετανθρώπου. Όλα τα έθνη βρίσκονται λοιπόν μπροστά στην απειλή της βύθισής τους στη χοάνη μιας παγκοσμιοποίησης που δεν είναι μόνο οικονομική ή πολιτισμική αλλά πρωτίστως τεχνολογική.

Προσωπικά, λοιπόν, επειδή δεν αντλώ τον εθνισμό μου από μια αποκλειστική προσκόλληση στο ιστορικό παρελθόν του έθνους μας, θέτω πολύ συχνά στον εαυτό μου τα σχετικά ερωτήματα. Και κάθε φορά καταλήγω στην ίδια απάντηση, grosso modo: Τουλάχιστον κατά τη διάρκεια του τρέχοντος αιώνα, συνεχίζεται και θα συνεχιστεί η πορεία των εθνών, και μάλιστα οξύνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ τους, για να καταλάβουν μια καλύτερη θέση σε αυτόν τον παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Και εμείς οι Έλληνες κινδυνεύουμε μέχρι το τέλος του αιώνα με ιστορική έκλειψη.

Οι σταυροφόροι του πολυπολιτισμού θέλουν την Ελλάδα "ανθρωπιστική αποικία"

του Γιώργου Ρακκά

Τις τελευταίες ώρες γίνονται απόπειρες από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και της ευρύτερης δικαιωματικής και πολυπολιτισμικής αριστεράς, να αποδομηθεί η πολιτική της κυβέρνησης στα ελληνικά σύνορα. Γίνεται λόγος για «ακροδεξιά», για τον «Μητσοτάκη που έγινε Ορμπάν», ενώ κατασκευάζεται και ένα ευρύτερο αφήγημα περί «ελληνικής απανθρωπιάς» που στρέφεται ανοιχτά εναντίον της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, για το ότι τολμά και συμπαρίσταται στις προσπάθειες της κυβέρνησης να κρατήσει τα σύνορα κλειστά.

Το ότι στοχοποιείται ολόκληρος ο ελληνικός λαός από αυτήν την άποψη, αποτελεί και σιωπηρή παραδοχή για την κοινωνική απομόνωση της συγκεκριμένης αντίληψης. Η οποία ωστόσο συνεχίζει ακάθεκτη. Σύμφωνα με αυτήν, το ηθικό πρωτείο του ανθρωπισμού, το οποίο διατυπώνεται αφηρημένα και αφορά στην κυριολεξία τον κάθε μετακινούμενο όπου γης, υπερβαίνει και παρακάμπτει κάθε έννοια εθνικής κρατικής κυριαρχίας.

Σύμφωνα με αυτό, η Ελλάδα ως χώρα δεν δικαιούται να προστατέψει τα σύνορά της, εφαρμόζοντας επί του συγκεκριμένου την συντριπτική βούληση της κοινωνίας. Αντίθετα, υποχρεούται να υποδέχεται εσαεί τους πληθυσμούς που επιθυμούν να εισέλθουν σε αυτήν, γιατί «κανείς άνθρωπος δεν είναι λαθραίος»!

Ἡ νηστεία ὡς ἐμπειρική βίωση τοῦ λειτουργικοῦ χρόνου

του Δημήτρη Μαυρόπουλου

Στόν κύκλο τῶν κινητῶν ἑορτῶν, με κορυφή το Πάσχα, καλούμαστε νὰ ψηλαφήσουμε τὴν πραγματικότητα τῆς καινούργιας ζωῆς ποὺ ἐγκαινίασε τὸ Πάθος καὶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Μετὰ εἶναι ὁ ἑπταδικὸς χρόνος μὲ κυρίαρχη τὴν ὄγδοη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδας, τὴν Κυριακή. Πρέπει νὰ σᾶς πῶ ὅτι ἡ Κυριακή, κάθε Κυριακή, εἶναι ἐπανάληψη ἐπὶ 51 φορὲς μέσα στὸ χρόνο τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα. Κάθε Κυριακὴ εἶναι μία Κυριακὴ τοῦ Πάσχα. Ἡ πρώτη θεία Εὐχαριστία εἶναι ἡ θεία Εὐχαριστία ποὺ τελεῖται στὴν πασχαλιάτικη λειτουργία. Ὅλες οἱ ἄλλες θεῖες Εὐχαριστίες ἐπαναλαμβάνουν αὐτὴ τὴν πρώτη θεία Εὐχαριστία μέσα στὸν χρόνο. Θὰ μποροῦσαν καὶ νὰ μὴν τὴν ἐπαναλάβουν. Τὴν ἐπαναλαμβάνουν ὅμως γιατὶ ὁ ἄνθρωπος, ἡ πεπτωκυία φύση τοῦ ἀνθρώπου, ἔχει ἀνάγκη ἀπ’ αὐτὴ τὴ συνεχῆ ψηλάφηση τῆς ἔσχατης ἡμέρας τοῦ Κυρίου. Τὸ ὅτι θὰ μποροῦσαν νὰ μὴν τὴν ἐπαναλάβουν μᾶς τὸ διδάσκει ἡ ἱερή μας ἱστορία, προβάλλοντάς μας κάποιους μεγάλους ἁγίους ἀσκητὲς οἱ ὁποῖοι λειτουργιόνταν κάθε Πάσχα. Γιὰ νὰ μὴν ἀναφέρω καὶ κάποιες, σπάνιες βέβαια, μορφές, ὅπως ἡ ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία, ποὺ λειτουργήθηκε δύο μόνο φορὲς στὴ ζωή της: τὴ μιὰ ὅταν μετενόησε καὶ τὴ δεύτερη ὅταν δοξάστηκε, ὅταν κοινώνησε τοῦ σώματος καὶ τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου λίγο πρὶν τὴν κοίμησή της.

Σήμερα βέβαια μιλᾶμε γιὰ τὸ τί σημαίνει λειτουργικὸς χρόνος κάπως θεωρητικά. Παλαιότερα οἱ ἄνθρωποι ζοῦσαν τὴν παρουσία του στὴν καθημερινή τους ζωή. Ἀναφέρω τὸ παράδειγμα μιᾶς γυναίκας μὲ τὴν ὁποία ἔζησα τὰ παιδικά μου χρόνια. Γιὰ τὶς γυναῖκες καὶ τοὺς ἄντρες σὰν κι αὐτήν, ὁ χρόνος μετριόταν διαφορετικά. Κάθε μέρα εἶχε τὸ ὄνομά της, τὸ ὁποῖο τὸ ἔπαιρνε ἀπὸ ἕναν Ἅγιο. Ἔτσι μετροῦσαν τὶς ἡμέρες. Σήμερα τὶς ἡμέρες τὶς μετρᾶμε ἀλλιῶς.

Το κινητό τηλέφωνο ως θανάσιμος εχθρός της ανάγνωσης

του Φίλιππου Φιλίππου

Το φαινόμενο είναι καθημερινό και οικείο σε όλους. Τους βλέπουμε κάθε στιγμή, χαράματα, μεσημέρι ή νύχτα, να περπατούν σκυμμένοι στη φωτεινή οθόνη του κινητού τους τηλεφώνου. Τους βλέπουμε απορροφημένους στα λεωφορεία και τα άλλα μέσα συγκοινωνίας, τους βλέπουμε να οδηγούν αυτοκίνητο, φορτηγό, μηχανάκι και ποδήλατο, κρατώντας στο ένα χέρι το τιμόνι και στο άλλο το κινητό. Τους βλέπουμε να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν σκάλες, κοιτώντας αυτό το πραγματάκι στο χέρι τους – κάποιοι στο άλλο χέρι κρατούν το πλαστικό ποτήρι του καφέ τους. Τους έχουμε δει να συγκρούονται με διαβάτες, να περπατούν κάθετα στις γραμμές του τραμ και – ευτυχώς – ο οδηγός του να προλαβαίνει να σταματήσει το όχημα.

Τους παρατηρούμε – εμείς σκυθρωποί – να γελάνε, να χαίρονται, να πικραίνονται, να φωνάζουν ή να δακρύζουν, ακούγοντας μια φωνή στην άλλη γραμμή, αδιάφοροι για την παρουσία μας, κοιτάζοντας το κινητό τους. Κινούμενοι μέσα στο πλήθος, δεν έχουν διάθεση για ανθρώπινη επικοινωνία, αφού ζουν σε έναν αυτιστικό κόσμο. Ενίοτε ανοίγουν το κινητό, αναπόσπαστο πλέον κομμάτι του σώματός τους, την ώρα της προβολής ταινιών σε κινηματογράφους, παράστασης σε θέατρα, ή σε συναυλίες. Η εξάρτηση μεγάλης μερίδας των χρηστών κινητών τηλεφώνων από τη συσκευή τους μόνο από ψυχιάτρους/ψυχολόγους μπορεί να αντιμετωπιστεί, ακριβώς όπως συμβαίνει με τους εθισμένους: τους αλκοολικούς, τους τζογαδόρους και τους ναρκομανείς.

Τουριστική Αποανάπτυξη

του Χάρη Ναξάκη

Υπερτουρισμός: Οι αρνητικές επιπτώσεις της μετατροπής του παραγωγικού ιστού ενός τόπου, που αποτελεί προορισμό, σε τουριστική μονοκαλλιέργεια με συνέπεια την υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας ενός συστήματος να δεχθεί άλλους τουρίστες και με αποτέλεσμα την καταστροφή του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού της περιοχής. Αλήθεια, τι επιπτώσεις θα υπάρχουν στη φέρουσα ικανότητα του πλανήτη γη όταν μέχρι το 2030 οι τουρίστες φθάσουν στα 1,8 δισεκατομμύρια;

Σαντορίνη 2017 : 5,5 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις, αύξηση 66% σε σχέση με το 2012, που αντιστοιχούν σε 107,8 τουρίστες ανά 100 κατοίκους και 220,6 τουρίστες ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, με αποτέλεσμα την έλλειψη νερού, την κυκλοφοριακή συμφόρηση, την ηχορύπανση, την έλλειψη ενέργειας κ.λ.π.

Ρέθυμνο: Οι άστεγοι του Airbnd. Οι διαδικτυακές υπηρεσίες βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnd, κ.λ.π.), οι οποίες συνδέουν δυνητικούς φιλοξενούμενους με ιδιοκτήτες που προσφέρουν βραχυχρόνια διαμονή είναι σήμερα ένας από τους βασικούς μηχανισμούς που τροφοδοτούν το φαινόμενο του υπερτουρισμού. Στο Ρέθυμνο για παράδειγμα οι φοιτητές, οι καθηγητές και οι υπάλληλοι βρίσκονται σε απόγνωση. Για ένα τριάρι το ενοίκιο είναι 700 ευρώ, 400 ευρώ για μία γκαρσονιέρα, με ένα ή μισό χρόνο προκαταβολή του ενοικίου. Άμστερνταμ, Βενετία, Ντουμπρόβνικ, Βαρκελώνη, Μάτσου Πίτσου, Νέα Υόρκη, Ρώμη, Πράγα, Κούβα κ.λ.π., αυτός είναι ένας ενδεικτικός κατάλογος περιοχών που είναι στα όρια της καταστροφής από τον υπερτουρισμό.

Επιδημίες, πανδημίες και εκκλησιαστική ζωή

του Θανάση Παπαθανασίου

Το 2011 είχα δημοσιεύσει ένα μελέτημα για τη σχέση της κοινωνίας και της πολιτείας με τις διάφορες κοινότητες (θρησκευτικές και πολιτισμικές πρωτίστως, αλλά και πολιτικές). Ένα βασικό ερώτημά του είναι αν και με ποιους όρους τα αξιώματα της κάθε κοινότητας (δηλαδή τα χαρακτηριστικά που την ορίζουν ως συγκεκριμένη κοινότητα) έχουν προτεραιότητα έναντι του ευρύτερου κοινωνικού - πολιτειακού. Μια εύκολη εκδοχή αυτού του ερωτήματος έχουμε όποτε το βασικό αξίωμα κάποιας κοινότητας είναι κάτι απάνθρωπο, κάτι το οποίο κάποιους τους καθιστά θύματα (π.χ. η εξουσία των θρησκευτικών λειτουργών της να επιβάλει θανατική ποινή κατά διαφωνούντων). Σ' αυτή την περίπτωση εύκολα μπορεί να υποστηριχτεί η προτεραιότητα του κοινωνικού κανόνα έναντι του κοινοτικού. Αλλά οι δύσκολες περιπτώσεις είναι άλλες. Έγραφα λοιπόν:

«Σε περίπτωση πανδημίας νόσου θανατηφόρου και μεταδοτικής, πώς θα αντιμετωπιστεί η απαίτηση μιας κυβέρνησης να ανασταλεί η τέλεση της θείας Ευχαριστίας για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας; Προφανώς, ο πιστός μπορεί να βιώνει ως υπερεπαρκή την όποια μεταφυσική πίστη του, δεν μπορεί όμως να περιμένει ότι η επίκληση της αποτελεί ικανοποιητική απάντηση για το κράτος. Το ζήτημα, λοιπόν, είναι ποιά στάση θα μπορέσει να τηρήσει η Εκκλησία σε περίπτωση τέτοιας κρίσης. Θα εμμείνει στην τέλεση της Ευχαριστίας αποδεχόμενη το κόστος του πιο οξέως κοινωνικού οστρακισμού της (δηλαδή την απόσυρση των μελών της από κάθε κοινωνική σχέση και δραστηριότητα); Ή μήπως, αντιλαμβανόμενη τον εαυτό της πρωτίστως ως πραγμάτωση της διακονικής αγάπης, θα προχωρήσει ενσυνείδητα στην πιο επώδυνη κένωσή της, δηλαδή την αναστολή τέλεσης του μυστηρίου, χάριν της αγάπης των τρομοκρατημένων ανθρώπων; Αλλά, θα κατόρθωνε, άραγε, να το αποτολμήσει αυτό με τρόπο ώστε να μαρτυρηθεί το πρωτείο της θυσιαστικής αγάπης και να μην εκληφθεί αυτή η κίνηση ως βολική συναίνεση στο πνεύμα του κόσμου, το οποίο ειδωλοποιεί την υγεία και την επιβίωση;»*.

Πώς δει ιστορίαν διδάσκειν - (Σμύρνη και Νέα Σμύρνη)

Η καταστροφή της Σμύρνης Σεπτέμβριος 1922 AFP PHOTO / STR (Photo credit should read STR/AFP/Getty Images)

του Μάνου Στεφανίδη

Οι δύο εικόνες που ακολουθούν - περίεργα επίκαιρες - σιωπηρά υποδεικνύουν πως δει ιστορίαν ξυγγράφειν άμα τε και διδάσκειν. Ιδιαίτερα σε καιρούς νερόβραστους και κενούς νοήματος σαν τους σημερινούς. Ώστε να μην απολεσθεί η μνήμη αλλά και να μην αμβλυνθεί η κρίση. Να μην χαθεί πρωτίστως η συνείδηση του συνανήκειν, η έννοια της πατρίδας, η εθνική ταυτότητα, όλα αυτά τα οποία οφείλουμε να υπερασπιστούμε αγαπώντας και τιμώντας τα:

Σφαγιασθέντες Ρωμιοί στη Σμύρνη.

Εικόνα πρώτη, 10 Σεπτεμβρίου 1922, σφαγιασθέντες Ρωμιοί στη Σμύρνη. Παππούς και εγγονή. Φριχτό ντοκουμέντο από τον φακό του Γεωργίου Καλημεριάδη. Τις ημέρες που ακολούθησαν τον περιβόητο ”Συνωστισμό”...
Ερώτημα: Το διδάσκουμε ή το αποσιωπούμε, σήμερα, εκατό χρόνια μετά; Επειδή ιστορία σημαίνει κυρίως επιλογή από ένα χάος γεγονότων, σύνθεση και βέβαια ερμηνεία.

Η Εκκλησία της Ελλάδος και η χούντα

17 Μαΐου 1967. Η τελετή ενθρόνισης του πρωθιερέα των ανακτόρων και καθηγητή Πανεπιστημίου Ιερωνύμου Κοτσώνη ως Αρχιεπισκόπου Αθηνών.

του μητροπολίτου Ανδρέα Νανάκη

Η δικτατορία του 1967 δεν ήλεγχε την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος, αρχής γενομένης από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομο Β΄. Το 1967 συνεχίστηκε η προσπάθεια του Μεταξά για τη χειραγώγηση της Ιεραρχίας, με την επιβολή ως Αθηνών του από Τραπεζούντος Χρυσάνθου, το 1938. Τότε, το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε την εκλογή του κανονικώς εκλεγέντος, υπό του Σώματος της Ιεραρχίας, Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού. Η ηρωική έξοδος του Χρυσάνθου, που αρνήθηκε να ορκίσει τη γερμανόφιλη κυβέρνηση της Κατοχής (1941), όταν χωρίς να παραιτηθεί αποχώρησε από την Αρχιεπισκοπή, επανέφερε στον Θρόνο τον από την Ιεραρχία εκλεγέντα, Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό.

Η δικτατορία του 1967 αναζήτησε έναν ιδεολογικό σύμμαχο και θεωρητικό καθοδηγητή του ελληνικού λαού, διότι βεβαίως η ίδια από μόνη της δεν μπορούσε να πείσει. Η εκκλησιαστική δομή που βρήκε στην Εκκλησία της Ελλάδος, αλλά και στην υπό την κανονική αναφορά της στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Εκκλησία της Κρήτης, με Αρχιεπίσκοπο τον Ευγένιο και την Επαρχιακή του Σύνοδο, δεν εξυπηρετούσε τους ιδεολογικούς της στόχους. Συνεπώς, η δικτατορία αποφασίζει την κατάλυση της κανονικής εκκλησιαστικής τάξης στην Εκκλησία της Ελλάδος. Παύει τον Αθηνών Χρυσόστομο Β΄, διορίζει Αριστίνδην Σύνοδο από αρχιερείς και επιβάλλει ως Αρχιεπίσκοπο τον αρχιμανδρίτη Ιερώνυμο Κοτσώνη.

Η κατάλυση της εκκλησιαστικής κανονικότητας

Η δικτατορία του 1967 αποφάσισε να ελέγξει σύνολο το σώμα της Ιεραρχίας με την τοποθέτηση αρχιερέων, προσκείμενών της. Οι χριστιανικές αδελφότητες είχαν ισχυρές προσβάσεις στην ελληνική κοινωνία. Με τα έντυπά τους, «Ζωή», «Σωτήρ», «Ακτίνες», «Ελληνικό Φως», τους κύκλους, και τις συναθροίσεις, ασκούσαν επιρροή στην ελληνική πραγματικότητα. Η προσπάθεια αναδείξεως στην πολιτική του προέδρου της «Χριστιανικής Ενωσης Επιστημόνων», Αλέξανδρου Τσιριντάνη, δεν τελεσφόρησε, από φόβο κυρίως ότι ένα τέτοιο γεγονός θα καθιστούσε τον πολιτικό κόσμο της χώρας, αλλά και τα ανάκτορα, υποκείμενα στις χριστιανικές αδελφότητες και οργανώσεις, η δε δυναμική τους μπορούσε να ήταν πλέον ανεξέλεγκτη. Η δικτατορία του 1967, με την επισκοποίηση αρχιμανδριτών από τις χριστιανικές αδελφότητες, αποκτούσε ισχυρά και ποικίλα ερείσματα σε όλο αυτόν τον χώρο, οι δε οργανώσεις ισχυροποιούσαν τις προσβάσεις στις κρατικές δομές, ιδιαίτερα βέβαια στους πρώτους χρόνους της δικτατορίας, διότι και οι άνθρωποι των αδελφοτήτων στην πορεία θα αποστασιοποιηθούν από το καθεστώς. Βέβαια, οι αρχιερείς που εξελέγησαν στη δικτατορία από την Αριστίνδην Σύνοδο του Ιερωνύμου προήρχοντο από τις χριστιανικές αδελφότητες, όμως και από ιεραποστολικό ζήλο και φρόνημα διακατέχονταν και τον λαό του Θεού κατά κανόνα ανιδιοτελώς και χριστιανοπρεπώς διακόνησαν και υπηρέτησαν.

Ελευθερία του λόγου: ή θα είναι άβολη ή δεν θα υπάρχει

Freedom of speech

του π. Βασιλείου Θερμού

Η πρόσφατη δημόσια διαμάχη σχετικά με τις αφίσες στους σταθμούς του μετρό δοκιμάζει την ποιότητα και το βάθος της δημοκρατίας μας.

Θα θέσω κάποια ερωτήματα που νομίζω ότι αξίζει ο καθένας μας να επεξεργασθεί:

-Προβλήθηκε το επιχείρημα ότι το θέμα των αμβλώσεων είναι νομικά λυμένο και άρα αποτελεί αναχρονισμό να τίθεται πάλι στον δημόσιο λόγο. Ποιος αποφασίζει αν για ένα θέμα ειπώθηκαν όλα και πλέον πρέπει υποχρεωτικά να σωπάσουμε; Ποιοι θα φιμώσουν ποιους στην δημοκρατία μας;

-Η αφίσα δεν έθετε νομικά ζητήματα, δεν ζητούσε αλλαγή του νόμου (κάτι που θα είχε κάθε
δικαίωμα να κάνει). Προσπαθούσε απλώς να ασκήσει πειθώ ώστε να γίνονται λιγότερες αμβλώσεις. Υπάρχουν λοιπόν θέματα για τα οποία απαγορεύεται η ανάπτυξη επιχειρημάτων; Τότε γιατί το Σύνταγμα κατοχυρώνει (επί λέξει) την ελευθερία του καθενός ‘να διαδίδει τους στοχασμούς του’; Από τη στιγμή που δεν υφίσταται ύβρις, προσβολή, συκοφαντία, προτροπή σε παράνομη πράξη (ή ό,τι άλλο προβλέπει ο Ποινικός Κώδικας), ποιος αποφασίζει για ποια θέματα επιτρέπεται η ανάπτυξη στοχασμών και για ποια απαγορεύεται;

-Επί της ουσίας, ομόφωνα η άμβλωση απαξιώνεται από ιατρικής πλευράς. Έστω και αν κάποιες περιπτώσεις ονομάζονται δικαιολογημένες από τον ιατρικό κόσμο, γενικά θεωρείται α) λάθος μέθοδος ‘αντισύλληψης’, β) δυνητικά επικίνδυνη για την μελλοντική γονιμότητα της γυναίκας, γ) δυνητικά τραυματική ψυχική εμπειρία. (Οι ψυχίατροι και οι κληρικοί μπορούμε ανεπιφύλακτα να επιβεβαιώσουμε το τρίτο). Τι μπορεί να απαγορεύσει, λοιπόν, τη δημόσια επικριτική τοποθέτηση;

Το ότι η άμβλωση λογίζεται νόμιμη κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης δεν μεταβάλλει τις ψυχοσωματικές της συνέπειες. Άλλωστε και το κάπνισμα είναι νόμιμο αλλά έχει τεθεί σχεδόν υπό διωγμό από το κράτος. Νόμιμες είναι και η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, και η χρήση πλαστικών συσκευασιών, και η οδήγηση υπό υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση ή με άσχημες καιρικές συνθήκες, και η καθημερινή διατροφή των παιδιών με ανθυγιεινά προϊόντα κ.ο.κ., αλλά αυτό δεν εμποδίζει την πολιτεία να τις αποθαρρύνει με δημόσια μηνύματα. Ένα κράτος που ενδιαφέρεται για τους πολίτες του δικαιούται και υποχρεούται να χρησιμοποιεί τα επιστημονικά δεδομένα για να καλλιεργεί την απαξίωση ακόμη και νόμιμων συμπεριφορών.

Όταν ξεκινούσε η «μαύρη νύχτα» για την Εκκλησία της Αλβανίας

του Γεωργίου Γκοτζιά

Η Αλβανία κατά τη διάρκεια της στυγνής δικτατορίας του Ε. Χότζα, αποτέλεσε το πρώτο επίσημα αθεϊστικό κράτος στον κόσμο, πράγμα για το οποίο καυχόνταν όλοι οι τότε καθεστωτικοί φορείς.

Το 4337 διάταγμα της 13ης Νοεμβρίου του 1967, σηματοδότησε την έναρξη μιας σκοτεινής περιόδου, κατά την οποία οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, αποτέλεσαν το όπιο του λαού και πολεμήθηκαν συστηματικά. Ιδιαιτέρως η Ορθοδοξία υπέστη σφοδρή επίθεση και ο όλος οργανισμός της καταστράφηκε ολοσχερώς.

Ως βασικός μοχλός για την καταστροφή της Εκκλησίας ενήργησε το γνωστό Αλβανικό Κόμμα Εργασίας, το οποίο και συγκροτούσε ειδικές επιτροπές οι οποίες εν συνεχεία όριζαν ποικίλες αντιθρησκευτικές πρωτοβουλίες σε όλη την επικράτεια.

Στις προαναφερθείσες πρωτοβουλίες συγκαταλέγονται οι μαζικές κατεδαφίσεις ιερών ναών, η ρίψη στην πυρά ιερών λειψάνων και κειμηλίων, η καταστροφή των ιερών εικόνων κ.α. Επίσης δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην αθεϊστική προπαγάνδα και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών.  Πάνω από 2 χιλ. (2035) χώροι λατρείας και θρησκευτικά ιδρύματα εξοντώθηκαν και κάποια από αυτά διατηρήθηκαν ως χώροι πολιτιστικής κληρονομιάς.

Τρεις Ιεράρχες: Θεολογική και επιστημονική συγκρότηση, ανοικτό πνεύμα, ριζοσπαστική κοινωνική παρουσία

του Ανδρέα Αργυρόπουλου

Για πολλές δεκαετίες η γιορτή των Τριών Ιεραρχών στα σχολεία και όχι μόνο, προσφερόταν για την αναπαραγωγή θεολογιών στερεοτύπων και παράθεση ηθικοπλαστικών προτροπών προς τους νέους. Αποτελεί ευτύχημα ότι τα τελευταία χρόνια μεγάλος αριθμός θεολόγων αλλά και κληρικών όλων των βαθμίδων προβάλλει το επαναστατικό μήνυμα των Τριών Πατέρων της Εκκλησίας, μήνυμα που έρχεται να μας θυμίσει τη χριστιανική αυθεντικότητα, και να δώσει κατευθύνσεις, που γεμίζουν ελπίδα και απελευθερώνουν.

Οι Τρεις Ιεράρχες χαρακτηρίζονταν για τη θεολογική αλλά και την ευρύτερη επιστημονική τους συγκρότηση, τη ριζοσπαστική κοινωνική τους παρουσία, την ανοικτότητα του πνεύματος και την κριτική στάση τους απέναντι στο θρησκευτικό και πολιτικό κατεστημένο της εποχής τους, θύματα του οποίου υπήρξαν.

Οι Τρεις Πατέρες της Εκκλησίας μας τάραξαν τα νερά της εποχής τους και άφησαν παρακαταθήκες με αιώνια αξία. Παγκοσμίως δεν είναι λίγοι οι ερευνητές από το χώρο της Ιατρικής, της Κοινωνιολογίας, των Πολιτικών Επιστημών, της Παιδαγωγικής, της Φιλοσοφίας, της Θεολογίας και της Ψυχολογίας που μελέτησαν το έργο των Πατέρων της Εκκλησίας τονίζοντας την αξία του. Στη Γερμανία για παράδειγμα μεγάλοι κοινωνιολόγοι του προηγούμενου αιώνα αλλά και σύγχρονοι στοχαστές όπως ο Έριχ Φρόμ, αναφέρονται με θαυμασμό στις κοινωνικές απόψεις των Πατέρων της Εκκλησίας μας. 

Κική Δημουλά: 1931 - 22 Φεβρουαρίου 2020...

Την ευχαριστούμε που μοιράστηκε την ψυχή της μαζί μας και έκανε τόσο καλό στις δικές μας ψυχές.

Και τώρα η γαλήνη... Μπορεί να είναι αλήθεια πως πεθαίνουμε όταν η βαθειά καρδιά μας το αποφασίζει. Μπορεί στην ουσία τίποτα να μη συμβαίνει ερήμην μας. Μακάρι!

Μάρω Βαμβουνάκη 

Η απώλεια της ντροπής

του Μάρκο Μπελπολίτι

Η ντροπή δεν υπάρχει πλέον. Αυτό το συναίσθημα που μας υπαγορεύει να νιώθουμε μια ταραχή ή ένα αίσθημα αναξιοπρέπειας μπροστά στις συνέπειες μιας φράσης μας ή μιας ενέργειάς μας, που μας οδηγεί να σκύβουμε το κεφάλι, να χαμηλώνουμε τα μάτια, να αποφεύγουμε το βλέμμα του άλλου, να είμαστε ταπεινωμένοι και φοβισμένοι, φαίνεται ότι έχει χαθεί. Σήμερα η ντροπή, αλλά και η δίδυμη αδελφή της η σεμνότητα, δεν αποτελεί πλέον ένα φρένο στο θρίαμβο της επιδειξιομανίας, στην ηδονοβλεψία, τόσο μεταξύ των απλών ανθρώπων όσο και μεταξύ των ηγετικών τάξεων. Η απώλεια αξίας της ντροπής σχετίζεται και με ένα άλλο μοναδικό φαινόμενο: την εξιδανίκευση του κοινότοπου και του ασήμαντου. Το εντυπωσιασμένο βλέμμα των πολλών δεν στρέφεται πλέον προς πρόσωπα ηθικά ή διανοητικά σπουδαία αλλά σε ανθρώπους μέτριους, ανώνυμους, απολύτως όμοιους με τον άνθρωπο του δρόμου ή με τη γυναίκα της διπλανής πόρτας. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που παράγεται από την τηλεόραση, από ορισμένα προγράμματα με μεγάλη ακροαματικότητα, όπως ο «Μεγάλος Αδελφός». Ο Γκίντερ Αντερς, ο γερμανός φιλόσοφος που μετανάστευσε στην Αμερική κατά τη διάρκεια του ναζισμού, έγραψε ότι θα μας υποκλαπεί δόλια «η εμπειρία και η ικανότητα να παίρνουμε θέση». Πώς θα μπορούσε να συμβεί αυτό; Εξαιτίας της τηλεοπτικής εικόνας έχουμε μπροστά μας έναν πολύ ευρύ ορίζοντα «σε άμεση αισθητή θέα, αλλά μόνον μέσα από τις εικόνες του». Συναντάμε την πραγματικότητα «υπό τη μορφή της φαινομενικότητας και της φαντασίωσης», όχι τον «κόσμο» αλλά «ένα καταναλωτικό αντικείμενο που μας το προμηθεύουν κατ’ οίκον».

Ο Θεός μου, άντι-Σταχτοπούτα

[...] Θυμόσαστε το «κλου» στο παραμύθι της Σταχτοπούτας. Το γοβάκι που προβάρισε ήταν το δικό της! Κι όλα πήγαν μια χαρά για όλους και βεβαίως για το πόδι της κοπελιάς που είχε υπόδηση στο νούμερο της.

Λιγότερο τυχερός μου φαίνεται ο Θεός μου. Συχνά κάνουμε ότι μπορούμε για να τον χωρέσουμε ντε και καλά στα δικά μας, ατομικά παπούτσια, που άλλοτε τον στενεύουν οδυνηρά κι άλλοτε του «κολυμπάνε» ανυπόφορα. Το μόνο που επιθυμούμε είναι να επιβάλουμε το νούμερο μας στον άλλον, ακόμα και σ' αυτόν που λεκτικά αναγνωρίζουμε ως Θεό μας. Κι έτσι ο «θεός» που θα κατασκευάσουμε πάνω στο δικό μας νούμερο, μπορεί να είναι ένας «θεός» αφιλάνθρωπος, πρόθυμος να κάψει όσους θεωρούμε εχθρούς μας, ένας «θεός» άσαρκος, ένας «θεός» απρόσιτος, ένας «θεός» άρειος, ένας «θεός», κοντολογής, που ποτέ δεν βρέθηκε στη Βηθλεέμ· ένας ά-χριστος και αντί-χριστος. [...]


Θανάσης Ν. Παπαθανασίου

«Ο Θεός μου ο Αλλοδαπός»

εκδόσεις Παρουσία

σελ. 21-22

Η διάπλαση των παίδων, από το 2008 στον Βύρωνα

Σπύρος Παπαλουκάς

του Τάκη Θεοδωρόπουλου

Οταν, τον Δεκέμβριο του 2008, τα «παιδιά» κατήργησαν τη δημοκρατία και ρεζίλεψαν τον κρατικό μηχανισμό, η φυλή των προοδευτικών θεώρησε πως βρήκε τους Απάτσι της. Επιτέλους, κάποιοι είχαν εξεγερθεί, κάποιοι είχαν την ειλικρίνεια και το θάρρος να κάψουν την έρμη και απροστάτευτη Αθήνα, που τόσο μας καταπίεζε αλλά δεν τολμούσαμε να αντιδράσουμε. Ηταν οι γονείς τους και τα παιδιά είχαν δίκιο. Ηταν η γενιά των «600» ευρώ που της «έκλεβαν τα όνειρά της», όπως αποφαίνονταν οι περισπούδαστοι αναλυτές. Εχει σημασία ότι τότε η κυβέρνηση ήταν κεντροδεξιά με επικεφαλής τον Κώστα Καραμανλή και υπουργό Εσωτερικών τον Προκόπη Παυλόπουλο; Αυτοί κατέβαλαν το τίμημα της αδράνειάς τους, κυρίως δε της δειλίας τους. Ο μεν έγινε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο δε εξακολουθεί να κεφαλαιοποιεί τη σιωπή του στον κομματικό μηχανισμό της Ν.Δ. Ομως, το 2008 δεν έχει μόνο πολιτικό αντίκρισμα. Μπορεί να ευθύνεται η Δεξιά, μπορεί να το εκμεταλλεύθηκε η Αριστερά, όμως τα παιδιά ξεφεύγουν από τους διαχωρισμούς Δεξιάς και Αριστεράς. Ο μπαμπάς και η μαμά μαζί με τον δάσκαλο δεν έχουν πολιτικό πρόσημο. Αυτοί συμμετέχουν με αυξημένη ευθύνη στη «διάπλαση των παίδων» – ήμουν συνδρομητής στο περιοδικό.

Το 2008 το εξορκίσαμε με πολιτικά προσωπεία. Μας έπεφτε βαριά η παραδοχή ότι όσα συνέβησαν τότε δεν ήταν παρά το αποτέλεσμα της αποσάθρωσης της οικογένειας. Δεν αναφέρομαι σε διαζύγια, καβγάδες και λοιπά φυσιολογικά. Αναφέρομαι στο γεγονός ότι η οικογένεια λειτουργεί με βάση την αρχή ότι το παιδί έχει πάντα δίκιο. Η δική του συμπεριφορά σε απελευθερώνει από το βάρος της δικής σου ευθύνης. Αυτό μπορεί να βρίσει και να τουλουμιάσει στο ξύλο τον συμμαθητή του, ενώ εσύ δεν μπορείς να κάνεις το ίδιο με τον συνάδελφό σου, παρότι πολύ θα το ήθελες. Του πρέπει κατανόηση και, προς Θεού, όχι τιμωρία. Το παιδί εκφράζει αυτό που όλοι αισθανόμαστε και δεν τολμούμε να το εκφράσουμε. Πόσοι τιμωρήθηκαν για τις καταστροφές του 2008; Σε τι διαφέρει ο τραμπούκος που θέλει να κάψει τον «μπάτσο» από την αγέλη που κακοποίησε τον συμμαθητή της στον Βύρωνα;

Η διάπλαση των παίδων είναι ένα από τα θεμελιώδη προβλήματα της κοινωνικής μας συγκρότησης. Ο μπαμπάς και η μαμά μαζί με τον δασκαλάκο, που φοβάται την αξιολόγηση, αναπαράγουν τη δική τους εγωπάθεια. Και μετά διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους όταν «τα παλιόπαιδα τα ατίθασα» –που έλεγε και ο Τσιφόρος– κάνουν τα αίσχη τους. «Σχολική βία» είπατε; Ελάτε τώρα. Κοινωνική βία είναι και έτσι μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε. Αν θέλουμε να την αντιμετωπίσουμε, κάτι για το οποίο δεν είμαι διόλου βέβαιος.

Πηγή: Καθημερινή

μητρ. Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας - Ευχαριστία

   Χρήστος Μποκόρος

[...] Η Ευχαριστία έχει συνδεθεί στη συνείδηση μας με μια εκδήλωση ευσεβισμού, ο οποίος την θεωρεί σαν αντικείμενο, σαν πράγμα και σαν μέσο εκδηλώσεως της ευσέβειας μας ή εξυπηρετήσεως της σωτηρίας μας. Αλλά η αρχαία αντίληψη περί Ευχαριστίας την αντιμετωπίζει όχι μόνο, ούτε κυρίως, σαν πράγμα, άλλα ως πράξη, ως λειτουργία (ο Ορθόδοξος αυτός όρος είναι πολύ χαρακτηριστικός), και μάλιστα ως πράξη συνάξεως, ως κοινή καθολική εκδήλωση της όλης Εκκλησίας, και όχι σαν κατακόρυφη σχέση του καθενός ξεχωριστά με το Θεό. Είναι χαρακτηριστικό ότι η χριστιανική Ανατολή, που διατηρεί - ασυνείδητα μάλλον - την αρχαία αυτήν αντίληψη, ούτε ατομικές Λειτουργίες διανοήθηκε ποτέ να εισαγάγει, ούτε προσκύνηση των τιμίων Δώρων υπό τη μορφή της μονίμου αναγωγής τους σε αντικείμενο ευσέβειας και λατρείας. Η Ευχαριστία είναι κατά βάση κάτι, που γίνεται, είναι μια πράξη, και μάλιστα όχι του καθενός ξεχωριστά, αλλά της όλης Εκκλησίας.[...]

 μητρ. Περγάμου Ιωάννης Δ. Ζηζιούλας

«Η Κτίση ως Ευχαριστία»

εκδόσεις Ακρίτας 

σελ. 19-20

Κανείς δεν πρέπει να μιλά για τη ζωή των εμβρύων!

του Βασίλη Αργυριάδη

Η ιστορία είναι γνωστή. Παίζεται στη σκηνή της επικαιρότητας εδώ και κάποιες μέρες:

Ανέβηκε στον διαφημιστικό χώρο του μετρό η αφίσα μιας ενημερωτικής καμπάνιας, που αυτοτιτλοφορούνταν «Κίνημα υπέρ της ζωής». Η αφίσα είχε συναισθηματική στόχευση. Περιείχε στο κέντρο της τη φωτογραφία ενός εμβρύου μέσα στον ενδομήτριο σάκο και συνοδευόταν περιφερειακά από τέσσερις επιστημονικές πληροφορίες για το έμβρυο. Φωτογραφία και πληροφορίες επιδίωκαν να μεταδώσουν ένα βασικό μήνυμα: ότι το κυοφορούμενο βρέφος είναι ζωντανός άνθρωπος. Το μήνυμα έκλεινε με την προτροπή: «Διάλεξε τη ζωή». Η αφίσα με υπουργική παρέμβαση κατέβηκε αυθημερόν, έπειτα από τον σαρωτικό ντόρο που δημιουργήθηκε στα ΜΜΕ και τα social media. Οι απόψεις διχάστηκαν˙ κάποιοι μίλησαν για φασισμό των πολλών, κάποιοι άλλοι μίλησαν για δίκαιη παρέμβαση ανακοπής του σκοταδισμού των λίγων οπισθοδρομικών. Χύθηκε πολύ μελάνι.

Είμαστε συναισθηματικός λαός, λένε. Πιθανώς να αληθεύει αυτό, αν κρίνει κανείς από το πώς συζητάμε δημόσια ένα θέμα. Εκθέτουμε τις απόψεις μας με πολύ πάθος και στοχεύουμε να κατισχύσουμε συντριπτικά έναντι του άλλου˙ να τον φιμώσουμε, ει δυνατόν. Αυτή όμως η εμπάθεια έχει ένα βασικό κακό: μας παρασύρει στο να χάνουμε τον εστιασμό μας και να μεταθέτουμε τη συζήτηση προς την κατεύθυνση που «συμφέρει» τον στόχο μας, την κατίσχυση έναντι του άλλου, και όχι να επικεντρωνόμαστε στο ουσιώδες και το συγκεκριμένο. Έτσι, στο εν λόγω ζήτημα ακούστηκαν ένα σωρό επιχειρήματα εναντίον της αφίσας και υπέρ της λογοκρισίας της, που ωστόσο μιλούσαν για κάτι που δεν ήταν η αφίσα… Ας δούμε τα σημαντικότερα εξ αυτών.

Η αφίσα υπερασπίζεται την ποινικοποίηση των εκτρώσεων. Δεν ισχύει. Πουθενά στην αφίσα δεν γίνεται λόγος για ποινικοποίηση των εκτρώσεων. Για την ακρίβεια, πουθενά στην αφίσα δεν γίνεται λόγος για τις εκτρώσεις. Προφανώς και οι εκτρώσεις υπονοούνται και προφανώς η αφίσα στρέφεται εναντίον τους, αλλά το κάνει νομίζω με προσοχή, σύνεση και διακριτικότητα. Δεν τις αναφέρει, προκειμένου να μην εκληφθεί η άμεση αναφορά ως έμμεση επίθεση προς κάποιον που έχει κάνει έκτρωση˙ προσπαθεί να προβάλλει μια θετική διάσταση του όλου θέματος, που είναι η υπεράσπιση της ζωής του εμβρύου. 

Αλλά ας δεχτούμε, χάριν συζητήσεως, ότι δεν υπάρχει καθόλου σύνεση και καθόλου προσοχή στον τρόπο που δημιουργήθηκε η αφίσα, και πως μόνος στόχος της είναι η εναντίωση στις αμβλώσεις χωρίς καμία διακριτικότητα. Εντούτοις, από πουθενά δεν συνάγεται το συμπέρασμα πως οι δημιουργοί της στόχευαν στο να επαναφέρουν την ποινικοποίηση των αμβλώσεων. Όλα αυτά τα σωματεία που συνδημιούργησαν το «κίνημα» δεν έχουν δηλώσει πουθενά πως έχουν κάποιο τέτοιο στόχο και είναι αρκετά λογικό να υποθέτει κανείς πως ανάμεσα σε τόσους ανθρώπους που τα απαρτίζουν, σίγουρα θα υπάρχουν κάποιοι υπέρ και άλλοι εναντίον της ποινικοποίησης των αμβλώσεων — αλλά πάντως όχι κάποια ενιαία και εκπεφρασμένη «ατζέντα». 

Επί του προκειμένου, πρέπει να ομολογήσω πως κρίνω εξ ιδίων: μπορεί να μη συμμετείχα στο κίνημα που έστησε την καμπάνια (ούτε σε κάποιο από τα σωματεία του), αλλά καλοβλέπω το μήνυμά της και μπορώ να διαβεβαιώσω τον οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο πως είμαι εναντίον της ποινικοποίησης των αμβλώσεων για ένα σωρό λόγους, που δεν είναι της παρούσης. Μπορεί λοιπόν κάποιος να είναι υπέρ της αφίσας και ταυτόχρονα κατά της ποινικοποίησης των αμβλώσεων, διότι πολύ απλά, πουθενά στην αφίσα δεν υπάρχει αυτός ο στόχος που της αποδόθηκε εσφαλμένα και παραπλανητικά. Μπορεί επίσης κάποιος να μην έχει ιδιαίτερη συμπάθεια προς τα σωματεία που δημιούργησαν την αφίσα ή να διαφωνεί με γενικότερες τάσεις τους ή στοχεύσεις που έχουν αυτά διατυπώσει για άλλα ζητήματα, σε άλλες περιστάσεις. Μα η αφίσα δεν μιλά ούτε για άλλα ζητήματα, ούτε για άλλες τάσεις και αλλότριες περιστάσεις. Η αφίσα περιέχει μία και συγκεκριμένη αλήθεια. Και μια αλήθεια δεν γίνεται λιγότερο αληθινή, επειδή ενδεχομένως προφέρεται από ανοίκεια χείλη.

Με άλλα λόγια, όποιος χρησιμοποιεί το παραπάνω επιχείρημα ενάντια στην αφίσα, απλά συζητάει κάτι που δεν είναι η αφίσα. Κι αν χρησιμοποιεί το επιχείρημα αυτό προκειμένου να δικαιολογήσει την απόφαση αναγκαστικής διακοπής της καμπάνιας, απλά εφευρίσκει μια δικαιολογία για να υπερασπιστεί μια δημόσια φίμωση εκ μέρους του κράτους. Καλό είναι να το γνωρίζουμε αυτό.

Η πίστη και η επιμέλεια του εαυτού

 του π. Βασιλείου Θερμού

 Είναι αποτέλεσμα ιστορικής συγκυρίας ότι η γέννηση της Νεωτερικότητας έλαβε χώρα στη χριστιανική Ευρώπη και κατόπιν εξήχθη σε άλλες κουλτούρες; Ή μήπως υπάρχει κάτι εγγενές στον Χριστιανισμό, το οποίο διευκολύνει την ανάδυση του ατόμου και προσφέρει τις κατάλληλες συνθήκες για αμφισβήτηση;

 Ο ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ

Οι περιπέτειες της θρησκευτικής πίστης ακολούθησαν την πορεία του ατόμου, κατά τα τρία στάδια του δυτικού πολιτισμού. Για πολλούς αιώνες παραμένει υποταγμένο στις διάφορες συλλογικότητες (οικογένεια, χωριό, θρησκευτική κοινότητα). Οταν ο Διαφωτισμός εισέρχεται στο προσκήνιο, το άτομο ανακαλύπτει την αχανή ενδοχώρα του (επιθυμίες, ασυνείδητο, στοχασμός). Και, εδώ και μερικές δεκαετίες, στην εποχή τις Μετανεωτερικότητας, το δυτικό άτομο καταναλώνει, ιδιωτεύει, απολαμβάνει, αντιφάσκει ανενόχλητο, συλλέγει εμπειρίες.

Ετσι, η πίστη στον Θεό ήταν αναντίρρητη στην Προνεωτερική κοινωνία, όπου δεν υπήρχαν άθεοι. Κατά τη Νεωτερικότητα ανθεί ο ορθολογισμός: «Είναι η θρησκευτική πίστη συμβατή με τη λογική;». Κάποιοι απάντησαν με την αθεΐα, ενίοτε μαχητική και δολοφονική. Στη Μετανεωτερικότητα αλλάζει το κλίμα: «Πολύ καλό πράγμα η πίστη.

Δεν έχει σημασία πού πιστεύετε, αρκεί να πιστεύετε, αν αυτό σας βοηθά ψυχολογικά, αν σας δίνει ηρεμία και νόημα ζωής». Γι’ αυτό και έχει μειωθεί αισθητά η αθεΐα, με την συνακόλουθη ειρωνεία και απαξίωση. Στην εποχή μας ευνοείται η ατομική σύνθεση του «πιάτου» από τον πλούσιο «μπουφέ» των θρησκευτικών πίστεων. Η αλήθεια στην Προνεωτερική κοινωνία είναι αναμφισβήτητη. Στη Νεωτερική αμφισβητήσιμη. Στη Μετανεωτερική αδιάφορη.

Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι ότι τις εξελίξεις αυτές τις παρατηρούμε κυρίως στη χριστιανική πίστη. Οσο και αν εμφανίζονται και στις άλλες θρησκείες διερωτήσεις, εσωτερικές κρίσεις, αποκλίσεις κατά μήκος του φάσματος «συντηρητικότητα-προοδευτικότητα», δεν φαίνεται να παρουσιάζουν τις πλούσιες αποχρώσεις της πορείας του Χριστιανισμού στη Δύση.

Ο Διαφωτισμός αναπτύχθηκε κατ’ εξοχήν ως επίκριση και απόρριψη του Χριστιανισμού. Η αμφιβολία για την ιστορική αλήθεια των θρησκευτικών γεγονότων συναγωνιζόταν σε ένταση το ερώτημα αν η πίστη είναι συμβατή με την ελεύθερη ανάπτυξη της λογικής. Αλλά και σήμερα ο θρησκευτικός συγκρητισμός υφαίνει την εξατομικευμένη σύνθεσή του πάνω σε χριστιανικό καμβά, όπου προσθέτει στοιχεία, τόσο από άλλες θρησκείες, όσο και από άθεες θρησκευτικές πίστεις, όπως δυτικές εκδοχές του Βουδισμού γνωστές ως «Νέα Εποχή». Πού οφείλεται αυτή η ξεχωριστή θέση του Χριστιανισμού; Είναι αποτέλεσμα ιστορικής συγκυρίας ότι η γέννηση της Νεωτερικότητας έλαβε χώρα στη χριστιανική Ευρώπη και κατόπιν εξήχθη σε άλλες κουλτούρες; Ή μήπως υπάρχει κάτι εγγενές στον Χριστιανισμό, το οποίο διευκολύνει την ανάδυση του ατόμου, προσφέρει τις κατάλληλες συνθήκες για αμφισβήτηση, και αποτελεί πρόσφορο έδαφος για την ίδια την υπονόμευσή του;