Παρασκευή 13 Μαρτίου 2020

ΟΤΑΝ Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΥΡΟΥ ΔΑΝΙΗΛ ΕΛΥΣΕ ΤΗΝ ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΛΟΓΩ ΧΟΛΕΡΑΣ




του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
 
 
Και η συζήτηση δεν έχει τέλος με την στάση της Εκκλησίας απέναντι στην πανδημία του κορωνοϊού. 
 
Δυστυχώς κάποιοι ιεράρχες και ιερείς θεωρούν τον εκκλησιασμό «ομολογία πίστεως», σ’ αυτούς τους λίαν δίσεκτους καιρούς, αγνοώντας τόσο την ανάγκη του παρόντος όσο και την διδαχή του παρελθόντος. 
 
Στο περιοδικό Μνήμων 14 (1992, σ. 49-69) δημοσιεύεται ένα κατατοπιστικό άρθρο του Χρήστου Λούκου, με θέμα «Επιδημία και κοινωνία. Η χολέρα στην Ερμούπολη της Σύρου (1854)». 
 
Το άρθρο εξετάζει τα προβλήματα που έθεσε στην κοινωνία της Ερμούπολης, το 1854, η χολέρα, μια ασθένεια που δεν βιώνεται ατομικά, αλλά λόγω του επικίνδυνου επιδημικού της χαρακτήρα, απειλεί και κινητοποιεί το σύνολο των κατοίκων της πόλης. 
 
Στο άρθρο αυτό αποτυπώνεται και η στάση της τοπικής Εκκλησίας. Σημειώνονται, λοιπόν, τα εξής ενδιαφέροντα:

Τρίτη 10 Μαρτίου 2020

ΑΓΙΟΚΑΤΑΤΑΧΘΗΚAN ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ

Γέρων Δανιήλ Κατουνακιώτης

Η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποία συνεδριάζει σήμερα (Δευτέρα 9 Μαρτίου 2020) στο Φανάρι, υπό την προεδρία του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου, αποφάσισε την Αγιοκατάταξη τριών σύγχρονων αγιορείτικων μορφών: 
του Γέροντα Δανιήλ Κατουνακιώτη, του Γέροντα Εφραίμ Κατουνακιώτη και του Γέροντα Ιωσήφ του Ησυχαστού, όπως είχε προαναγγελθεί δια στόματος του  Οικουμενικού Πατριάρχου στις 20 Οκτωβρίου 2019, κατά την διάρκεια της επίσημης επίσκεψης του Παναγιωτάτου στο Άγιον Όρος.


Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης


Γέρων Ιωσήφ ο ησυχαστής


 Πηγή:ΦΩΣ ΦΑΝΑΡΙΟΥ

Δευτέρα 9 Μαρτίου 2020

¨Ορμύλια¨…στα Μικρά και μεγάλα χωριά του τόπου μας…ένα ταξίδι στην ομορφιά της δικής μας Χαλκιδικής…

 

με τον Φακό της Ζωής Γανίτη...στην «Σερμύλη...Ερμύλη...και Ορμύλια» στον αρχαιότερο οικισμό της Χαλκιδικής...τον τόπο των νερών…των μύθων, της παράδοσης και της ιστορίας...

πηγή:Χαλκιδική Πολιτική 


Η Ορμύλια βρίσκεται στην είσοδο της Χερσονήσου της Σιθωνίας και σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από την ακτή του Τορωναίου κόλπου, στο βάθος της κοιλάδας που αποτελεί το νότιο τμήμα της λεκάνης απορροής του ποταμού Χαβρία.

Η απόσταση της από τη Θεσσαλονίκη είναι 87 χλμ και από τον Πολύγυρο 27 χλμ.

Είναι ο αρχαιότερος οικισμός της Χαλκιδικής με ονόματα ΣΕΡΜΥΛΗ το κλασσικό, ΕΡΜΥΛΗ – ΕΡΜΥΛΙΑ τα μεσαιωνικά, ΟΡΜΥΛΙΑ το σύγχρονο.

Η περιοχή κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια. Η αρχαία Σερμύλη (ή Σερμυλία) βρισκόταν τρία περίπου χιλιόμετρα νότια από τη σημερινή Ορμύλια και συγκεκριμένα στο ύψωμα που λέγεται «Πλατιά Τούμπα», στην περιοχή βρισκόταν και η αρχαία Καλλίπολη (σήμερα αρχαιολογικός χώρος). Τα τελευταία χρόνια ανακαλύφθηκε στην περιοχή νόμισμα, το οποίο χρονολογείται από το 500 π.Χ. περίπου.

Τόπος μεγάλης φυσικής ομορφιάς με απέραντους ελαιώνες. Το ήπιο μεσογειακό της κλίμα, η μεγάλη σε διάρκεια ηλιοφάνεια καθώς και η παρουσία του ποταμού Χαβρία κάνουν την Ορμύλια μια από τις πιο εύφορες περιοχές της Ελλάδας για αυτό και αναπτύσσονται κάθε είδους γεωργικές δραστηριότητες και καλλιέργειες με κυρίαρχη σήμερα την καλλιέργεια της ελιάς.

Η Ορμύλια διατηρεί σε μεγάλο τμήμα της τα χαρακτηριστικά των παλιών οικισμών της Χαλκιδικής με την πυκνή δόμηση, τα παραδοσιακά σπίτια και τα γραφικά στενά δρομάκια.

Ο επισκέπτης μπορεί να χαθεί στα γραφικά σοκάκια και τις γειτονιές του οικισμού και εκεί να ανακαλύψει την μεγάλη εκκλησιά του Αι- Γιώργη του 1818 με πλούσια κειμήλια και εικόνες, να θαυμάσει το Δημαρχείο του 1909 να ξεναγηθεί στους αρχαιολογικούς χώρους της Αρχαίας Σερμύλης και της αρχαίας Καλλίπολης , να δει τον ανεμόμυλο που βρίσκεται στο λοφίσκο δίπλα στην κεντρική οδική αρτηρία και τους νερόμυλους που διασώζονται ακόμα σε καλή κατάσταση.

Επίσης τα γραφικά εξωκλήσια του Αγ. Γεωργίου στον ομώνυμο λόφο, από όπου μπορεί κανείς να απολαύσει την πανοραμική θέα της Ορμύλιας, των Αγίων Αποστόλων, στο χώρο του οποίου γίνεται το ετήσιο μεγάλο πανηγύρι την 29η Ιουνίου, της Αγίας Τριάδας, του Αγίου Δημήτριου, όλα κτίσματα του 19ου αιώνα.



Η «Σερμύλη…Ερμύλη…και Ορμύλια»  στον χωροχρόνο της Ιστορίας…

Η λεκάνη του Χαβρία. με το γόνιμο έδαφος, το ήπιο μικροκλίμα, τα άφθονα νερά – παράγοντες που ευνοούν την καλλιέργεια της γης – τα μικρού ύψους, με χαμηλή δασοκάλυψη και εύκολα προσπελάσιμα βουνά – που «ευνοούν την ανάπτυξη εντατικής κτηνοτροφίας – τα μεγάλα δάση, στις ψηλότερες περιοχές – που μπορούν να δώσουν μεγάλες ποσότητες ξυλείας – το πλούσιο σε μεταλλεύματα υπέδαφος, την επαφή της με τη θάλασσα – που διευκολύνει αλιευτικές δραστηριότητες, μεταφορές και επικοινωνία – την ομορφιά του φυσικού τοπίου «… είναι η ωραιότερη εξ όσων είδον δια τε την ποικιλίαν και την γονιμότητα …» λέει ο Μιχ. Χρυσοχός , («Σερμύλη, 105»), είναι πραγματικά από τους ευλογημένους εκείνους τόπους, που ο άνθρωπος δένεται με τη φύση σ’ ένα σύμπλεγμα ισορροπίας μαζί της.

Για όλους αυτούς τους λόγους, η οργανωμένη εγκατάσταση του ανθρώπου στην περιοχή, είναι πανάρχαια και χάνεται στα βάθη της προϊστορίας.

Από την αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή εντοπίστηκαν «…ίχνη πανάρχαιας ανθρώπινης εγκατάστασης από το 4.000 π.Χ.» κι επισημάνθηκαν, μόνο στο νότιο τμήμα της λεκάνης του Χαβρία, τέσσερις  θέσεις προϊστορικών οικισμών του Προφήτης Ηλίας, 4.000 π.Χ, του Άι-Γιώργη 2η π X. χιλιετία, της Πλατιάς Τούμπας τέλος 2ης π.Χ. χιλιετίας και το  Καστρί Βατοπεδίου. 1.000 π.Χ  θέσεις που σήμερα, είναι επίσημα κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι .

Σάββατο 7 Μαρτίου 2020

Η Δύση και ο ελληνικός δρόμος


του Γιώργου Κοντογιώργη

Η Πολιτεία που επικράτησε στην Ευρώπη, αρχικά ως απολυταρχία/κρατική δεσποτεία και στη συνέχεια με το προσωνύμιο του κράτους-έθνους, ταξινομείται από το νεοτερικό άνθρωπο στις δημοκρατίες. Η κοσμοσυστημική γνωσιολογία την ορίζει ως μια εκλόγιμη μοναρχία με ισχυρή ολιγαρχική θεμελίωση. Επικράτησε στη Δύση ως φυσική συνέπεια της μετεξέλιξης των κοινωνιών της από τη φεουδαρχία στον πρώιμο ανθρωποκεντρισμό.

Κατά τούτο, η Πολιτεία αυτή υπήρξε πλήρως συναρμοσμένη με την εξελικτική σημειολογία των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Αποτέλεσε, γι’ αυτές μια αδιαμφισβήτητη πρόοδο στο μέτρο που, είτε ως φιλελευθερισμός είτε ως σοσιαλισμός, έσυρε τις κοινωνίες στην απελευθέρωση. Στις χώρες της μετάβασης, η Πολιτεία αυτή εξακολουθεί να είναι εναρμονισμένη με το διατακτικό της ολιγαρχικής τάξης και να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις μεταλλάξεις της. Είναι επομένως ολιγαρχική στις πολιτικές της. Διαθέτει, ωστόσο, ακόμη ένα κανονιστικό περιβάλλον που επιτρέπει στην κοινωνία να διαλέγεται μαζί της, με πρόσημο την κοινωνική συνοχή.

Τι συνέβη λοιπόν και η Πολιτεία αυτή, στο πλαίσιο του νεοελληνικού κράτους, εκφυλίσθηκε από την πρώτη στιγμή, από την εγκατάσταση συγκεκριμένα της βαυαρικής δυναστείας, σε μια πελατειακά διαρθρωμένη ολιγαρχική κομματοκρατία; Πρωταρχικά, απουσίαζε από την ελληνική κοινωνία η θεμέλια προϋπόθεση που τη γέννησε στις χώρες της Εσπερίας.

Παρασκευή 6 Μαρτίου 2020

Έχει νόημα σήμερα ο πατριωτισμός των Ελλήνων;



του Γιώργου Καραμπελιά


Έχει οποιοδήποτε νόημα ο πατριωτισμός στην εποχή μας; Ή μήπως αποτελεί κάτι ιστορικά ξεπερασμένο, μια απλή «ιδεολογία» δεμένη με το παρελθόν, ιδιαίτερα σε μία εποχή όπου η ιστορία έχει καταστεί κυριολεκτικά παγκόσμια; Πολλές φορές, όσοι ιδιαίτερα προερχόμαστε από την αριστερά και έχουμε αναφορές σε μια ιδεολογία οικουμενικών και πλανητικών διαστάσεων, έχουμε αναρωτηθεί μήπως έχουμε πάρει λάθος δρόμο. Μήπως τελικώς έχουν δίκιο οι εθνομηδενιστές που διακηρύσσουν την ιστορική υπέρβαση της εποχής των εθνών και την μετάβαση σε μια εποχή υπερεθνικών ή μάλλον μεταεθνικών ενοτήτων;

Είναι προφανές, βέβαια, πως βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεγάλη ιστορική καμπή, πλανητικών διαστάσεων, που δεν αφορά μόνο τους Έλληνες και τον ελληνισμό αλλά το ίδιο το ανθρώπινο είδος, που βρίσκεται στο σταυροδρόμι ακόμα και της αυθυπέρβασής του μέσα από την παραγωγή ενός νέου είδους, του αποκαλούμενου μετανθρώπου. Όλα τα έθνη βρίσκονται λοιπόν μπροστά στην απειλή της βύθισής τους στη χοάνη μιας παγκοσμιοποίησης που δεν είναι μόνο οικονομική ή πολιτισμική αλλά πρωτίστως τεχνολογική.

Προσωπικά, λοιπόν, επειδή δεν αντλώ τον εθνισμό μου από μια αποκλειστική προσκόλληση στο ιστορικό παρελθόν του έθνους μας, θέτω πολύ συχνά στον εαυτό μου τα σχετικά ερωτήματα. Και κάθε φορά καταλήγω στην ίδια απάντηση, grosso modo: Τουλάχιστον κατά τη διάρκεια του τρέχοντος αιώνα, συνεχίζεται και θα συνεχιστεί η πορεία των εθνών, και μάλιστα οξύνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ τους, για να καταλάβουν μια καλύτερη θέση σε αυτόν τον παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Και εμείς οι Έλληνες κινδυνεύουμε μέχρι το τέλος του αιώνα με ιστορική έκλειψη.

Πέμπτη 5 Μαρτίου 2020

Οι σταυροφόροι του πολυπολιτισμού θέλουν την Ελλάδα "ανθρωπιστική αποικία"



του Γιώργου Ρακκά


Τις τελευταίες ώρες γίνονται απόπειρες από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και της ευρύτερης δικαιωματικής και πολυπολιτισμικής αριστεράς, να αποδομηθεί η πολιτική της κυβέρνησης στα ελληνικά σύνορα. Γίνεται λόγος για «ακροδεξιά», για τον «Μητσοτάκη που έγινε Ορμπάν», ενώ κατασκευάζεται και ένα ευρύτερο αφήγημα περί «ελληνικής απανθρωπιάς» που στρέφεται ανοιχτά εναντίον της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, για το ότι τολμά και συμπαρίσταται στις προσπάθειες της κυβέρνησης να κρατήσει τα σύνορα κλειστά.

Το ότι στοχοποιείται ολόκληρος ο ελληνικός λαός από αυτήν την άποψη, αποτελεί και σιωπηρή παραδοχή για την κοινωνική απομόνωση της συγκεκριμένης αντίληψης. Η οποία ωστόσο συνεχίζει ακάθεκτη. Σύμφωνα με αυτήν, το ηθικό πρωτείο του ανθρωπισμού, το οποίο διατυπώνεται αφηρημένα και αφορά στην κυριολεξία τον κάθε μετακινούμενο όπου γης, υπερβαίνει και παρακάμπτει κάθε έννοια εθνικής κρατικής κυριαρχίας.

Σύμφωνα με αυτό, η Ελλάδα ως χώρα δεν δικαιούται να προστατέψει τα σύνορά της, εφαρμόζοντας επί του συγκεκριμένου την συντριπτική βούληση της κοινωνίας. Αντίθετα, υποχρεούται να υποδέχεται εσαεί τους πληθυσμούς που επιθυμούν να εισέλθουν σε αυτήν, γιατί «κανείς άνθρωπος δεν είναι λαθραίος»!

Τετάρτη 4 Μαρτίου 2020

Ἡ νηστεία ὡς ἐμπειρική βίωση τοῦ λειτουργικοῦ χρόνου


του Δημήτρη Μαυρόπουλου


Στόν κύκλο τῶν κινητῶν ἑορτῶν, με κορυφή το Πάσχα, καλούμαστε νὰ ψηλαφήσουμε τὴν πραγματικότητα τῆς καινούργιας ζωῆς ποὺ ἐγκαινίασε τὸ Πάθος καὶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Μετὰ εἶναι ὁ ἑπταδικὸς χρόνος μὲ κυρίαρχη τὴν ὄγδοη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδας, τὴν Κυριακή. Πρέπει νὰ σᾶς πῶ ὅτι ἡ Κυριακή, κάθε Κυριακή, εἶναι ἐπανάληψη ἐπὶ 51 φορὲς μέσα στὸ χρόνο τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα. Κάθε Κυριακὴ εἶναι μία Κυριακὴ τοῦ Πάσχα. Ἡ πρώτη θεία Εὐχαριστία εἶναι ἡ θεία Εὐχαριστία ποὺ τελεῖται στὴν πασχαλιάτικη λειτουργία. Ὅλες οἱ ἄλλες θεῖες Εὐχαριστίες ἐπαναλαμβάνουν αὐτὴ τὴν πρώτη θεία Εὐχαριστία μέσα στὸν χρόνο. Θὰ μποροῦσαν καὶ νὰ μὴν τὴν ἐπαναλάβουν. Τὴν ἐπαναλαμβάνουν ὅμως γιατὶ ὁ ἄνθρωπος, ἡ πεπτωκυία φύση τοῦ ἀνθρώπου, ἔχει ἀνάγκη ἀπ’ αὐτὴ τὴ συνεχῆ ψηλάφηση τῆς ἔσχατης ἡμέρας τοῦ Κυρίου. Τὸ ὅτι θὰ μποροῦσαν νὰ μὴν τὴν ἐπαναλάβουν μᾶς τὸ διδάσκει ἡ ἱερή μας ἱστορία, προβάλλοντάς μας κάποιους μεγάλους ἁγίους ἀσκητὲς οἱ ὁποῖοι λειτουργιόνταν κάθε Πάσχα. Γιὰ νὰ μὴν ἀναφέρω καὶ κάποιες, σπάνιες βέβαια, μορφές, ὅπως ἡ ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία, ποὺ λειτουργήθηκε δύο μόνο φορὲς στὴ ζωή της: τὴ μιὰ ὅταν μετενόησε καὶ τὴ δεύτερη ὅταν δοξάστηκε, ὅταν κοινώνησε τοῦ σώματος καὶ τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου λίγο πρὶν τὴν κοίμησή της.

Σήμερα βέβαια μιλᾶμε γιὰ τὸ τί σημαίνει λειτουργικὸς χρόνος κάπως θεωρητικά. Παλαιότερα οἱ ἄνθρωποι ζοῦσαν τὴν παρουσία του στὴν καθημερινή τους ζωή. Ἀναφέρω τὸ παράδειγμα μιᾶς γυναίκας μὲ τὴν ὁποία ἔζησα τὰ παιδικά μου χρόνια. Γιὰ τὶς γυναῖκες καὶ τοὺς ἄντρες σὰν κι αὐτήν, ὁ χρόνος μετριόταν διαφορετικά. Κάθε μέρα εἶχε τὸ ὄνομά της, τὸ ὁποῖο τὸ ἔπαιρνε ἀπὸ ἕναν Ἅγιο. Ἔτσι μετροῦσαν τὶς ἡμέρες. Σήμερα τὶς ἡμέρες τὶς μετρᾶμε ἀλλιῶς.

Τρίτη 3 Μαρτίου 2020

Το κινητό τηλέφωνο ως θανάσιμος εχθρός της ανάγνωσης



του Φίλιππου Φιλίππου

Το φαινόμενο είναι καθημερινό και οικείο σε όλους. Τους βλέπουμε κάθε στιγμή, χαράματα, μεσημέρι ή νύχτα, να περπατούν σκυμμένοι στη φωτεινή οθόνη του κινητού τους τηλεφώνου. Τους βλέπουμε απορροφημένους στα λεωφορεία και τα άλλα μέσα συγκοινωνίας, τους βλέπουμε να οδηγούν αυτοκίνητο, φορτηγό, μηχανάκι και ποδήλατο, κρατώντας στο ένα χέρι το τιμόνι και στο άλλο το κινητό. Τους βλέπουμε να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν σκάλες, κοιτώντας αυτό το πραγματάκι στο χέρι τους – κάποιοι στο άλλο χέρι κρατούν το πλαστικό ποτήρι του καφέ τους. Τους έχουμε δει να συγκρούονται με διαβάτες, να περπατούν κάθετα στις γραμμές του τραμ και – ευτυχώς – ο οδηγός του να προλαβαίνει να σταματήσει το όχημα.

Τους παρατηρούμε – εμείς σκυθρωποί – να γελάνε, να χαίρονται, να πικραίνονται, να φωνάζουν ή να δακρύζουν, ακούγοντας μια φωνή στην άλλη γραμμή, αδιάφοροι για την παρουσία μας, κοιτάζοντας το κινητό τους. Κινούμενοι μέσα στο πλήθος, δεν έχουν διάθεση για ανθρώπινη επικοινωνία, αφού ζουν σε έναν αυτιστικό κόσμο. Ενίοτε ανοίγουν το κινητό, αναπόσπαστο πλέον κομμάτι του σώματός τους, την ώρα της προβολής ταινιών σε κινηματογράφους, παράστασης σε θέατρα, ή σε συναυλίες. Η εξάρτηση μεγάλης μερίδας των χρηστών κινητών τηλεφώνων από τη συσκευή τους μόνο από ψυχιάτρους/ψυχολόγους μπορεί να αντιμετωπιστεί, ακριβώς όπως συμβαίνει με τους εθισμένους: τους αλκοολικούς, τους τζογαδόρους και τους ναρκομανείς.

Δευτέρα 2 Μαρτίου 2020

Τουριστική Αποανάπτυξη


του Χάρη Ναξάκη

Υπερτουρισμός: Οι αρνητικές επιπτώσεις της μετατροπής του παραγωγικού ιστού ενός τόπου, που αποτελεί προορισμό, σε τουριστική μονοκαλλιέργεια με συνέπεια την υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας ενός συστήματος να δεχθεί άλλους τουρίστες και με αποτέλεσμα την καταστροφή του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού της περιοχής. Αλήθεια, τι επιπτώσεις θα υπάρχουν στη φέρουσα ικανότητα του πλανήτη γη όταν μέχρι το 2030 οι τουρίστες φθάσουν στα 1,8 δισεκατομμύρια;

Σαντορίνη 2017 : 5,5 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις, αύξηση 66% σε σχέση με το 2012, που αντιστοιχούν σε 107,8 τουρίστες ανά 100 κατοίκους και 220,6 τουρίστες ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, με αποτέλεσμα την έλλειψη νερού, την κυκλοφοριακή συμφόρηση, την ηχορύπανση, την έλλειψη ενέργειας κ.λ.π.

Ρέθυμνο: Οι άστεγοι του Airbnd. Οι διαδικτυακές υπηρεσίες βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnd, κ.λ.π.), οι οποίες συνδέουν δυνητικούς φιλοξενούμενους με ιδιοκτήτες που προσφέρουν βραχυχρόνια διαμονή είναι σήμερα ένας από τους βασικούς μηχανισμούς που τροφοδοτούν το φαινόμενο του υπερτουρισμού. Στο Ρέθυμνο για παράδειγμα οι φοιτητές, οι καθηγητές και οι υπάλληλοι βρίσκονται σε απόγνωση. Για ένα τριάρι το ενοίκιο είναι 700 ευρώ, 400 ευρώ για μία γκαρσονιέρα, με ένα ή μισό χρόνο προκαταβολή του ενοικίου. Άμστερνταμ, Βενετία, Ντουμπρόβνικ, Βαρκελώνη, Μάτσου Πίτσου, Νέα Υόρκη, Ρώμη, Πράγα, Κούβα κ.λ.π., αυτός είναι ένας ενδεικτικός κατάλογος περιοχών που είναι στα όρια της καταστροφής από τον υπερτουρισμό.

Κυριακή 1 Μαρτίου 2020

Επιδημίες, πανδημίες και εκκλησιαστική ζωή



του Θανάση Παπαθανασίου

Το 2011 είχα δημοσιεύσει ένα μελέτημα για τη σχέση της κοινωνίας και της πολιτείας με τις διάφορες κοινότητες (θρησκευτικές και πολιτισμικές πρωτίστως, αλλά και πολιτικές). Ένα βασικό ερώτημά του είναι αν και με ποιους όρους τα αξιώματα της κάθε κοινότητας (δηλαδή τα χαρακτηριστικά που την ορίζουν ως συγκεκριμένη κοινότητα) έχουν προτεραιότητα έναντι του ευρύτερου κοινωνικού - πολιτειακού. Μια εύκολη εκδοχή αυτού του ερωτήματος έχουμε όποτε το βασικό αξίωμα κάποιας κοινότητας είναι κάτι απάνθρωπο, κάτι το οποίο κάποιους τους καθιστά θύματα (π.χ. η εξουσία των θρησκευτικών λειτουργών της να επιβάλει θανατική ποινή κατά διαφωνούντων). Σ' αυτή την περίπτωση εύκολα μπορεί να υποστηριχτεί η προτεραιότητα του κοινωνικού κανόνα έναντι του κοινοτικού. Αλλά οι δύσκολες περιπτώσεις είναι άλλες. Έγραφα λοιπόν:

«Σε περίπτωση πανδημίας νόσου θανατηφόρου και μεταδοτικής, πώς θα αντιμετωπιστεί η απαίτηση μιας κυβέρνησης να ανασταλεί η τέλεση της θείας Ευχαριστίας για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας; Προφανώς, ο πιστός μπορεί να βιώνει ως υπερεπαρκή την όποια μεταφυσική πίστη του, δεν μπορεί όμως να περιμένει ότι η επίκληση της αποτελεί ικανοποιητική απάντηση για το κράτος. Το ζήτημα, λοιπόν, είναι ποιά στάση θα μπορέσει να τηρήσει η Εκκλησία σε περίπτωση τέτοιας κρίσης. Θα εμμείνει στην τέλεση της Ευχαριστίας αποδεχόμενη το κόστος του πιο οξέως κοινωνικού οστρακισμού της (δηλαδή την απόσυρση των μελών της από κάθε κοινωνική σχέση και δραστηριότητα); Ή μήπως, αντιλαμβανόμενη τον εαυτό της πρωτίστως ως πραγμάτωση της διακονικής αγάπης, θα προχωρήσει ενσυνείδητα στην πιο επώδυνη κένωσή της, δηλαδή την αναστολή τέλεσης του μυστηρίου, χάριν της αγάπης των τρομοκρατημένων ανθρώπων; Αλλά, θα κατόρθωνε, άραγε, να το αποτολμήσει αυτό με τρόπο ώστε να μαρτυρηθεί το πρωτείο της θυσιαστικής αγάπης και να μην εκληφθεί αυτή η κίνηση ως βολική συναίνεση στο πνεύμα του κόσμου, το οποίο ειδωλοποιεί την υγεία και την επιβίωση;»*.

Σάββατο 29 Φεβρουαρίου 2020

Πώς δει ιστορίαν διδάσκειν - (Σμύρνη και Νέα Σμύρνη)

Η καταστροφή της Σμύρνης Σεπτέμβριος 1922 AFP PHOTO / STR (Photo credit should read STR/AFP/Getty Images)

του Μάνου Στεφανίδη

Οι δύο εικόνες που ακολουθούν - περίεργα επίκαιρες - σιωπηρά υποδεικνύουν πως δει ιστορίαν ξυγγράφειν άμα τε και διδάσκειν. Ιδιαίτερα σε καιρούς νερόβραστους και κενούς νοήματος σαν τους σημερινούς. Ώστε να μην απολεσθεί η μνήμη αλλά και να μην αμβλυνθεί η κρίση. Να μην χαθεί πρωτίστως η συνείδηση του συνανήκειν, η έννοια της πατρίδας, η εθνική ταυτότητα, όλα αυτά τα οποία οφείλουμε να υπερασπιστούμε αγαπώντας και τιμώντας τα:


Σφαγιασθέντες Ρωμιοί στη Σμύρνη.

Εικόνα πρώτη, 10 Σεπτεμβρίου 1922, σφαγιασθέντες Ρωμιοί στη Σμύρνη. Παππούς και εγγονή. Φριχτό ντοκουμέντο από τον φακό του Γεωργίου Καλημεριάδη. Τις ημέρες που ακολούθησαν τον περιβόητο ”Συνωστισμό”...
Ερώτημα: Το διδάσκουμε ή το αποσιωπούμε, σήμερα, εκατό χρόνια μετά; Επειδή ιστορία σημαίνει κυρίως επιλογή από ένα χάος γεγονότων, σύνθεση και βέβαια ερμηνεία.

Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου 2020

Η Εκκλησία της Ελλάδος και η χούντα

17 Μαΐου 1967. Η τελετή ενθρόνισης του πρωθιερέα των ανακτόρων και καθηγητή Πανεπιστημίου Ιερωνύμου Κοτσώνη ως Αρχιεπισκόπου Αθηνών.

του μητροπολίτου Ανδρέα Νανάκη

Η δικτατορία του 1967 δεν ήλεγχε την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος, αρχής γενομένης από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομο Β΄. Το 1967 συνεχίστηκε η προσπάθεια του Μεταξά για τη χειραγώγηση της Ιεραρχίας, με την επιβολή ως Αθηνών του από Τραπεζούντος Χρυσάνθου, το 1938. Τότε, το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε την εκλογή του κανονικώς εκλεγέντος, υπό του Σώματος της Ιεραρχίας, Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού. Η ηρωική έξοδος του Χρυσάνθου, που αρνήθηκε να ορκίσει τη γερμανόφιλη κυβέρνηση της Κατοχής (1941), όταν χωρίς να παραιτηθεί αποχώρησε από την Αρχιεπισκοπή, επανέφερε στον Θρόνο τον από την Ιεραρχία εκλεγέντα, Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό.

Η δικτατορία του 1967 αναζήτησε έναν ιδεολογικό σύμμαχο και θεωρητικό καθοδηγητή του ελληνικού λαού, διότι βεβαίως η ίδια από μόνη της δεν μπορούσε να πείσει. Η εκκλησιαστική δομή που βρήκε στην Εκκλησία της Ελλάδος, αλλά και στην υπό την κανονική αναφορά της στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Εκκλησία της Κρήτης, με Αρχιεπίσκοπο τον Ευγένιο και την Επαρχιακή του Σύνοδο, δεν εξυπηρετούσε τους ιδεολογικούς της στόχους. Συνεπώς, η δικτατορία αποφασίζει την κατάλυση της κανονικής εκκλησιαστικής τάξης στην Εκκλησία της Ελλάδος. Παύει τον Αθηνών Χρυσόστομο Β΄, διορίζει Αριστίνδην Σύνοδο από αρχιερείς και επιβάλλει ως Αρχιεπίσκοπο τον αρχιμανδρίτη Ιερώνυμο Κοτσώνη.

Η κατάλυση της εκκλησιαστικής κανονικότητας

Η δικτατορία του 1967 αποφάσισε να ελέγξει σύνολο το σώμα της Ιεραρχίας με την τοποθέτηση αρχιερέων, προσκείμενών της. Οι χριστιανικές αδελφότητες είχαν ισχυρές προσβάσεις στην ελληνική κοινωνία. Με τα έντυπά τους, «Ζωή», «Σωτήρ», «Ακτίνες», «Ελληνικό Φως», τους κύκλους, και τις συναθροίσεις, ασκούσαν επιρροή στην ελληνική πραγματικότητα. Η προσπάθεια αναδείξεως στην πολιτική του προέδρου της «Χριστιανικής Ενωσης Επιστημόνων», Αλέξανδρου Τσιριντάνη, δεν τελεσφόρησε, από φόβο κυρίως ότι ένα τέτοιο γεγονός θα καθιστούσε τον πολιτικό κόσμο της χώρας, αλλά και τα ανάκτορα, υποκείμενα στις χριστιανικές αδελφότητες και οργανώσεις, η δε δυναμική τους μπορούσε να ήταν πλέον ανεξέλεγκτη. Η δικτατορία του 1967, με την επισκοποίηση αρχιμανδριτών από τις χριστιανικές αδελφότητες, αποκτούσε ισχυρά και ποικίλα ερείσματα σε όλο αυτόν τον χώρο, οι δε οργανώσεις ισχυροποιούσαν τις προσβάσεις στις κρατικές δομές, ιδιαίτερα βέβαια στους πρώτους χρόνους της δικτατορίας, διότι και οι άνθρωποι των αδελφοτήτων στην πορεία θα αποστασιοποιηθούν από το καθεστώς. Βέβαια, οι αρχιερείς που εξελέγησαν στη δικτατορία από την Αριστίνδην Σύνοδο του Ιερωνύμου προήρχοντο από τις χριστιανικές αδελφότητες, όμως και από ιεραποστολικό ζήλο και φρόνημα διακατέχονταν και τον λαό του Θεού κατά κανόνα ανιδιοτελώς και χριστιανοπρεπώς διακόνησαν και υπηρέτησαν.

Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2020

Ελευθερία του λόγου: ή θα είναι άβολη ή δεν θα υπάρχει

Freedom of speech

του π. Βασιλείου Θερμού


Η πρόσφατη δημόσια διαμάχη σχετικά με τις αφίσες στους σταθμούς του μετρό δοκιμάζει την ποιότητα και το βάθος της δημοκρατίας μας.

Θα θέσω κάποια ερωτήματα που νομίζω ότι αξίζει ο καθένας μας να επεξεργασθεί:

-Προβλήθηκε το επιχείρημα ότι το θέμα των αμβλώσεων είναι νομικά λυμένο και άρα αποτελεί αναχρονισμό να τίθεται πάλι στον δημόσιο λόγο. Ποιος αποφασίζει αν για ένα θέμα ειπώθηκαν όλα και πλέον πρέπει υποχρεωτικά να σωπάσουμε; Ποιοι θα φιμώσουν ποιους στην δημοκρατία μας;

-Η αφίσα δεν έθετε νομικά ζητήματα, δεν ζητούσε αλλαγή του νόμου (κάτι που θα είχε κάθε
δικαίωμα να κάνει). Προσπαθούσε απλώς να ασκήσει πειθώ ώστε να γίνονται λιγότερες αμβλώσεις. Υπάρχουν λοιπόν θέματα για τα οποία απαγορεύεται η ανάπτυξη επιχειρημάτων; Τότε γιατί το Σύνταγμα κατοχυρώνει (επί λέξει) την ελευθερία του καθενός ‘να διαδίδει τους στοχασμούς του’; Από τη στιγμή που δεν υφίσταται ύβρις, προσβολή, συκοφαντία, προτροπή σε παράνομη πράξη (ή ό,τι άλλο προβλέπει ο Ποινικός Κώδικας), ποιος αποφασίζει για ποια θέματα επιτρέπεται η ανάπτυξη στοχασμών και για ποια απαγορεύεται;

-Επί της ουσίας, ομόφωνα η άμβλωση απαξιώνεται από ιατρικής πλευράς. Έστω και αν κάποιες περιπτώσεις ονομάζονται δικαιολογημένες από τον ιατρικό κόσμο, γενικά θεωρείται α) λάθος μέθοδος ‘αντισύλληψης’, β) δυνητικά επικίνδυνη για την μελλοντική γονιμότητα της γυναίκας, γ) δυνητικά τραυματική ψυχική εμπειρία. (Οι ψυχίατροι και οι κληρικοί μπορούμε ανεπιφύλακτα να επιβεβαιώσουμε το τρίτο). Τι μπορεί να απαγορεύσει, λοιπόν, τη δημόσια επικριτική τοποθέτηση;

Το ότι η άμβλωση λογίζεται νόμιμη κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης δεν μεταβάλλει τις ψυχοσωματικές της συνέπειες. Άλλωστε και το κάπνισμα είναι νόμιμο αλλά έχει τεθεί σχεδόν υπό διωγμό από το κράτος. Νόμιμες είναι και η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, και η χρήση πλαστικών συσκευασιών, και η οδήγηση υπό υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση ή με άσχημες καιρικές συνθήκες, και η καθημερινή διατροφή των παιδιών με ανθυγιεινά προϊόντα κ.ο.κ., αλλά αυτό δεν εμποδίζει την πολιτεία να τις αποθαρρύνει με δημόσια μηνύματα. Ένα κράτος που ενδιαφέρεται για τους πολίτες του δικαιούται και υποχρεούται να χρησιμοποιεί τα επιστημονικά δεδομένα για να καλλιεργεί την απαξίωση ακόμη και νόμιμων συμπεριφορών.