Τετάρτη 18 Ιανουαρίου 2012

Να περνάς καλά!



   Μπορεί να με απατά η μνήμη, αλλά την άκρως εκνευριστική ευχή του τίτλου, που τόσο συχνά τα τελευταία χρόνια ανταλλάσσουμε μεταξύ μας, δεν τη θυμάμαι να χρησιμοποιείται (τουλάχιστον κατά κόρον, όπως σήμερα) προ τριάντα ετών. Θυμάμαι το «να ’σαι καλά, παιδάκι μου», που κάπως το έχω συνδυασμένο με καλοσυνάτες και σοφές γιαγιάδες, αλλά το «να περνάς καλά» έχω την εντύπωση ότι είναι, για τα μέτρα της γλώσσας μας, πολύ φρέσκο και, μάλλον, συνυφασμένο με την πρόσφατη περίοδο του ευδαιμονισμού, την οποία αποχαιρετίσαμε. Υποθέτω πως θα έχετε προσέξει, επίσης, ότι η φράση απαντάται εξίσου συχνά και σε ερωτηματική μορφή, ως στερεότυπο με το οποίο εκφράζουμε το ενδιαφέρον μας για τον άλλο. Τα τελευταία χρόνια, το «περνάς καλά;» ακουγόταν όσο συχνά και το «πώς είσαι;» ή το «τι κάνεις;».

  Παρότι κατά την καθημερινή χρήση δεν διαφέρουν, η ουσιώδης σημασιολογική διαφορά μεταξύ του «είμαι καλά» και του «περνώ καλά» είναι, φυσικά, στο ρήμα. Το πρώτο εκφράζει στάση ή κατάσταση: Σε ρωτούν αν είσαι καλά κι εσύ με το νου σου σταματάς και κάνεις τον απολογισμό. Το δεύτερο εκφράζει κίνηση και διαδικασία. Ο συμψηφισμός των ευτυχών γεγονότων και των δεινών της ζωής, με σκοπό την εκτίμηση της κατάστασης, παίρνει δευτερεύουσα θέση και αυτό που πρωτεύει είναι αν η διαδικασία της παρέλευσης του χρόνου γίνεται ηδονικά.

  Δεν φαντάζομαι να είναι τυχαίο ότι, είτε στην ευκτική είτε στην ερωτηματική μορφή του, το «περνάω καλά» επικράτησε στην εποχή κατά την οποία η καλοπέραση απενοχοποιήθηκε και έγινε σκοπός της ζωής, χάρη στον δανεισμό που διοχετευόταν σε καταναλωτικές δαπάνες. Ετσι, η συγκεκριμένη φράση και οι παραλλαγές της αναδεικνύεται ως η εμβληματική φράση της περιόδου την οποία ονομάζω «Εποχή της Αστακομακαρονάδας». Ισως να είναι για τον λόγο αυτόν που ακούγεται πλέον όλο και πιο άτοπη, σχεδόν αφύσικη, από όσους τη χρησιμοποιούν σήμερα, είτε επειδή πορεύονται με την κεκτημένη ταχύτητα του παρελθόντος είτε επειδή δεν έχουν αντιληφθεί τι ακριβώς μας συνέβη. Οι τελευταίοι, μάλιστα, είναι και οι τυχερότεροι. Διότι, αν ακόμη δεν έχουν καταλάβει, δεν πρόκειται να καταλάβουν ποτέ. Οπότε η ευχή «να περνάς καλά», απευθυνόμενη σε αυτούς, έχει περισσότερες πιθανότητες να πιάσει τόπο...

Στέφανος Κασιμάτης

πηγή: Καθημερινή

Δεν υπάρχουν σχόλια: